सूर्यप्रसाद अधिकारी, चितवन । निर्माण शुरु भएको झण्डै सात बर्ष बितिसक्यो । शुरुमा मनकामना मन्दिर निर्माण सम्पन्न गरिएपनि पछिल्ला बर्षहरुमा मुक्तिनाथ मन्दिर, शिव मन्दिर, हनुमान बुद्ध र गणेशको मुर्ति लगायत १०८ धारा, १०८ शिवलिंग, बुढानिलकण्ठ मुर्ति, जलकुण्ड, बधशाला, १००८ शालिग्राम लगायत हाल भक्तजनको आराम र आश्रमको लागि भवन निर्माण गरिंँदै छ । मन्दिरमा सबैजसो संरचना काठमाडौं, ललितपुर र भक्तपुरका मन्दिरमा प्रयोग भएको सामग्रीहरु रहेका छन । भने मनकामनाको मुर्तिलाई प्राण प्रतिष्ठा गरि यहांँ ल्याईएको हो ।
यति सुन्दर कलात्मक यो मन्दिर पर्यटकको पर्खाइमा रहेको छ । अर्कोतिर यो मन्दिर पछिल्ला दिनहरुमा आर्थिक अभावको चपेटामा छ । बनाउन लागिएका संरचना पुरा हुन सकेका छैनन । कारण एकातिर आन्तरिक र अन्य स्रोत छैन अर्कातिर भक्तजन र ज्येष्ठ नागरिकको लागि बनाउन लागिएको आश्रम र आराम गर्ने स्थल अलपत्र जस्तै छ ।
त्यसैले सबै देवीदेवताका मन्दिर र मुर्तीसहित निर्माण गरिएको चितवनको मनकामना मन्दिर अहिले ओझेलमा पर्दै गएको छ । ‘सबै देवी देवताको मन्दिर र मुर्ति सहित मन्दिरहरु निर्माण गरियो । तर दर्शनार्थीको चाप बढ्न सकेन ।’ मन्दिरका संरक्षक राजेश खयर गोली चिन्ता गर्नुहुन्छ ।’ आफ्नो बाबु र परिवारका सदस्यहरुको सल्लाहमा नीजि जग्गामा मन्दिर निर्माण गरेपनि प्रचारप्रसारको अभावमा चितवनबासीले नै देख्न नपाएको खयरगोलीले बताउनु भयो । ‘ २ बर्ष जति कोभिडले नै काम गर्न दिएन , अहिले थप संरचना बनाउन आर्थिक अभावले दिएन ।’ उहांँले भन्नुभयो ।
आफ्नो नीजि झण्डै ४ कठ्ठा क्षेत्रफलमा मनकामना मन्दिर आफ्नै लगानीमा निर्माण सम्पन्न गरिएपनि अन्य मन्दिर, मुर्ति र संरचनाहरु सरकार र दाताहरुको पनि सहयोगमा बनेको हो । ‘प्रदेश सरकारको २० लाख र भरतपुर महानगरको ५ लाख मात्र सहयोग आएको हो । अन्य दाताको पनि केही सहयोग गर्नुभएको छ , उहांँले भन्नुभयो , हालसम्म डेढकरोड बढी खर्च भईसक्यो,थप संरचना पुरा गर्न थप १ करोड लाग्छ ।’
चितवन जल, जमीन र जंगलमा आधारित पर्यटनले चिनिदै आएपनि देवघाटधाम, मनकामना मन्दिर, कृष्ण मन्दिर, गणेशधाम निर्माणले यो जिल्ला धार्मिक पर्यटकको रुपमा स्थापित हुनुपर्ने उहांँको तर्क छ । अलग्गै रुपमा सबै मन्दिर जान नपरोस र दर्शनार्थीलाई सहज होस भन्ने उद्धेश्यले आफूले सबै दर्शनार्थीको आस्था र विश्वास अनुसार मन्दिरहरु निर्माण गरिएको उहांँले बताउनुभयो ।
मनकामना मन्दिरमा दैनिक नित्य पूजा हुंँदै आएको छ । यहांँ पुजारी,सहयोगी र हेरालु सहित पांँच जना हुनुहुन्छ । ‘यहांँ दैनिक गोर्खाको मनकामना जस्तै बिहान पुर्जा अर्चना, दमाहा, भजन लगाईन्छ बेलुका आरती हुन्छ । पशुबध पनि हुन्छ ’उहांँले भन्नुभयो । मन्दिर आकर्षक, कलात्मक र यहांँ आवत जावत गर्न सहज भएपनि अपेक्षा अनुसार दर्शक नआएको बताउनुहुन्छ, मन्दिरका पुजारी विर बहादुर आलेमगर । ‘मन्दिरमा फाट्टफुट्ट चितवन, काठमाडौं, बुटवल, हेटौंडाबाट भक्तजन त आउनु भएको छ । भाकल पनि पुरा भएको छ भन्नुहुन्छ तर अपेक्षा अनुसार भीड छैन ।’ आलेमगरले भन्नुभयो ।
यो मन्दिरको प्रचार प्रसार हुन सके चितवनकै नमुना धार्मिक पर्यटकीय गन्तव्यको विकास गर्न सकिने पुजारी आलेमगरको आशा छ । भरतपुरको चौबीसकोठीबाट १७ किलोमिटर र नारायणगढको पुलचोकबाट १३ किलोमिटर पश्चिम चितवनमा यो मन्दिर अवस्थित छ ।
चितवन भारतको सिमानाबाट नजिक पर्ने भएकोले पनि भारतीय धार्मिक पर्यटक भित्रयाउन सकिने संरक्षक खयरगोलीको भनाई छ । ‘एक त यो भारतको सिमानाबाट पनि नजिक छ, अर्को कुरा नारायणी नदी र मदनभण्डारी पार्क पनि नजिकै छ । ’उहांँले भन्नुभयो । संभावना नै संभावना भएरपनि आर्थिक अभाव र प्रचारप्रसारको अभावमा यो मन्दिर ओझेलमा परेको उहांँले बताउनुभयो ।
यो मन्दिर हाल समुदायलाई हस्तान्तरण गरिसकिएको र आन्तरिक श्रोतले नै चलिरहेको छ । आगामी दिनमा दर्शनार्थीको लागि आवास सहितको व्यवस्था, ज्येष्ठ नागरिकको लागि प्रवचन भवन र दुईसय किलोको घण्टा ल्याउने योजना रहेको उहांँको योजना छ । ‘मेरो सोच त शाश्वतधाम बनाउने छ नि , अहिले रकम अभाव पनि छ , दाता र दर्शनार्थीको पनि अभाव छ ।’ उहांँले भन्नुभयो ।
मन्दिरको आम्दानी बढ्दै गएमा भोलिका दिनमा यहांँको आम्दानी समुदायका लागि खर्च गरिने खयरगोलीको भनाई छ । ‘मैले ईश्वरीय धर्म र मानवीय धर्मलाई जोड्न खोजेको हुंँ, यो एकअर्कामा परिपुरक पनि छ । अबको समयमा आवश्यक पनि छ ।’ उहांँले भन्नुभयो ।
‘खयरगोली र दाताहरुको सहयोग बाट स्थापना गरिएको यस्ता धार्मिक धरोहरलाई संरक्षण गरी प्रचारप्रसार गर्नु राज्यको पनि दायित्व हुन आउंँदैन र ?’
-
१.
-
२.
-
३.
-
४.
-
५.
-
६.
-
७.
-
८.
-
९.
-
१०.
-
१.
-
२.
-
३.
-
४.
-
५.
-
६.
-
७.
-
८.
-
९.
-
१०.